ഇരുപതാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ യൂറോപ്പിന്റെ തുടക്കത്തിൽ ഒരു വിദേശ നർത്തകിയും വേശ്യയും ആയ മാതാ ഹരിയുടെ കഥ പറയാൻ സ്പൈയിൽ പൗലോ കോയ്‌ലോ ശ്രമിക്കുന്നു. വിചാരണയുടെ അവസാനത്തിൽ മാതാ ഹരിയും അഭിഭാഷകനും തമ്മിലുള്ള കത്തുകളുടെ രൂപത്തിലാണ് കഥ പറയുന്നത്, ഫ്രാൻസിനും ജർമ്മനിക്കും ഇരട്ട ഏജന്റാണെന്നാരോപിച്ച് വിചാരണ നേരിടുകയായിരുന്നു.
മാതാ ഹരിയുടെ ജീവിതത്തിലെ സംഭവങ്ങളുടെ കാലക്രമ ക്രമം ഈ കഥ പിന്തുടരുന്നില്ല, പക്ഷേ വാസ്തവത്തിൽ അവളുടെ ചിന്തകളിലൂടെ സഞ്ചരിക്കുന്നു, അവളുടെ വിചാരണയുടെ വിധി കാത്തിരിക്കുന്ന സമയത്ത് അഭിഭാഷകനുവേണ്ടി അവളുടെ ജീവിത സംഭവങ്ങൾ പരിശോധിക്കുമ്പോൾ. കത്തിൽ ഉടനീളം അവൾ മാപ്പുനൽകുന്നതിനെക്കുറിച്ച് ക്രിയാത്മകമായി സംസാരിക്കുന്നു, പക്ഷേ പുസ്തകം ആരംഭിക്കുന്നത് അവളുടെ വധശിക്ഷയുടെ വിവരണത്തോടെയാണ്.
തന്റെ ജീവിതത്തെ രൂപപ്പെടുത്തിയ വിവിധ സംഭവങ്ങളെക്കുറിച്ച് - സ്കൂൾ പ്രിൻസിപ്പൽ ലൈംഗികമായി ചൂഷണം ചെയ്ത ആദ്യ സംഭവം മുതൽ - പണത്തിനും പ്രശസ്തിക്കും വേണ്ടി സ്വന്തം എന്തും ചെയ്യാൻ തയ്യാറായ സംഭവങ്ങളും . പാബ്ലോ പിക്കാസോയുമായുള്ള അവളുടെ ആകസ്മിക കണ്ടുമുട്ടലുകളും ഒരു കലാകാരി എന്നപേരിൽ പരസ്യമായി തന്റെ നഗ്നത കാണിച്ചു പേരും പ്രശസ്തിയും സമ്പാദിക്കുന്ന ഒരു വേശ്യയാണെന്ന് പിന്നീടുള്ള പ്രായത്തിൽ സ്വയം തിരിച്ചറിഞ്ഞത്‌ വരെയും പ്രതിപാദ്യം ആകുന്നുണ്ട്.
എന്നാൽ കുറച്ച് പരിമിതമായ സന്ദർഭങ്ങളിൽ മാത്രമാണ് പൗലോ കോയൽഹോയുടെ സാധാരണ ദാർശനിക ശൈലി ഇൗ പുസ്തകത്തിൽ കടന്നു വരുന്നുള്ളൂ. സാധാരണഗതിയിൽ പൗലോയുടെ പുസ്തകങ്ങളിൽ ആധിപത്യം പുലർത്തുന്ന കെട്ടുകഥകളും കഥകളും ഒന്നും തന്നെ ഇതിലില്ല.
പുസ്തകത്തിലെ അപൂർവ നല്ല ഉദ്ധരണികളിലൊന്നാണ് മാതാ ഹരി അമ്മയിൽ നിന്ന് ലഭിച്ച ഉപദേശവും ഒരു പായ്ക്ക് വിത്തുകളും
."അവ നമ്മുടെ രാജ്യത്തിന്റെ പ്രതീകമായ തുലിപ് വിത്തുകളാണ്. പക്ഷേ, അതിലുപരിയായി, നിങ്ങൾ പഠിക്കേണ്ട ഒരു സത്യത്തെ അവ പ്രതിനിധീകരിക്കുന്നു. ഇപ്പോൾ മറ്റ് വിത്തുകൾ നിന്ന് വേർതിരിച്ചു പറയാൻ കഴിയില്ലെങ്കിലും ഈ വിത്തുകൾ എല്ലായ്പ്പോഴും ടുലിപ്സ് ആയിരിക്കും, നിങ്ങൾ എത്രമാത്രം ആഗ്രഹിച്ചാലും അത് ഒരിക്കലും റോസാപ്പൂക്കളായോ സൂര്യന്റെ കാന്തി പൂക്കളായൊ മാറില്ല. സ്വന്തം അസ്തിത്വം നിഷേധിക്കാൻ അവർ ശ്രമിച്ചാൽ, നമ്മുടെ ജീവിതം കയ്പേറിയതും നാശകരവും ആവും. ”
ഇൗ പുസ്തകം വായിക്കുമ്പോൾ ഒരിക്കലും പൗലോ കൊയ്‌ലോയുടെ ഒരു ശൈലി കാണാൻ കഴിയില്ല. ഏതോ ഒരു നിരൂപകൻ എഴുതിയത് പോലെ 'കടം വാങ്ങിയ പാചകക്കുറിപ്പ് പൗലോ കൊയ്‌ലോയുടെ രഹസ്യ സുഗന്ധവ്യഞ്ജനങ്ങളിലൂടെ മികച്ചതാക്കാൻ ശ്രമിച്ചതായി സ്പൈ അനുഭവപ്പെടുന്നു'.
പുസ്തകം നല്ലൊരു വായന അനുഭവം നൽകുന്നുണ്ടെങ്കിലും ഒരു പൗലോ കൊയ്‌ലോയുടെ പുസ്തകത്തിൽ നിന്നു നാം പ്രതീക്ഷിക്കുന്നവ ലഭിക്കില്ല.. എങ്കിലും പത്തൊൻപതാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ അവസാനവും ഇരുപതാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ ആരംഭത്തിലും ജർമ്മനിയും ഫ്രാൻസും ഒരുപോലെ പുളകം കൊള്ളിച്ച, ചാരപ്രവൃത്തിയുടെ പേരിൽ വധ ശിക്ഷക്ക് വിധിക്കപ്പെട്ട ' മാതാ ഹരിയുടെ' കഥ തീർത്തും മനോഹരം ആയി വരച്ചുകാട്ടുന്നു.
നീ തെറ്റ് ചെയ്താൽ ഏറ്റുപറയുക അല്ലെങ്കിൽ അവസാനത്തെ നാണയം കൊടുത്ത് തീർകുന്നവരെ പുറത്ത് വരുന്നില്ല.(Lk.12:58-59)
ഇൗ ഒരു കാര്യം സമർത്ഥിക്കാൻ ആണ് പൗലോ കൊയ്‌ലോ ഇൗ നോവലിലൂടെ ശ്രമിച്ചിട്ടുള്ളത്.
